Η δημοσιογραφική παρακμή στα χρόνια του ίντερνετ (με αφορμή το κλείσιμο της ΕΡΤ)

Έχουν δίκιο όσοι υποστηρίζουν ότι σε περιόδους κρίσης, όταν τα πράγματα βρίσκονται σε οριακό σημείο, οι άνθρωποι βγάζουν τον πραγματικό τους εαυτό. Ρίχνουν τη συμβατική μάσκα της καθημερινότητας και αφήνουν να φανούν τα πραγματικά τους χαρακτηριστικά. Κάτι αντίστοιχο συνέβη και με αφορμή την υπόθεση του κλεισίματος της ΕΡΤ. Και το καλά κρυμμένο σάπιο, αναδύθηκε στην επιφάνεια. 

Το ξαφνικό -αυταρχικής έμπνευσης- κλείσιμο της ΕΡΤ κατέδειξε το θρίαμβο του διαδικτύου. Οι περισσότεροι έψαχναν στο ίντερνετ να βρουν την "μαύρη" ΕΡΤ, αυτό που δεν μπορούσαν στην αρχή να δουν από τις οθόνες των τηλεοράσεων τους και αυτό το κίνημα γιγαντώθηκε τόσο, ώστε χιλιάδες ιστοσελίδες να αναμεταδίδουν το "πειρατικό" πρόγραμμα -ακόμη κι εκείνοι που συμφωνούσαν με την κίνηση Σαμαρά. 

Την ίδια στιγμή, η κρίση που ξέσπασε κατέδειξε ένα απίστευτα σάπιο κομμάτι της ελληνικής δημοσιογραφίας. Ευκαιρίας δοθείσης με την κήρυξη της απεργίας από την ΕΣΗΕΑ, ενημερωτικές ιστοσελίδες ανέλαβαν εργολαβικά την προσπάθεια να περάσουν το μήνυμα ότι η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου συμφωνούσε με τη μονομερή κυβερνητική πρωτοβουλία, υποβάθμιζαν ή δεν αντιλαμβάνονταν καν το θεσμικό ατόπημα, που είχε χαρακτηριστεί υπονόμευσης της ομαλής λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος της χώρας, και μετέδιδαν ως είδηση τις διαρροές του Μεγάρου Μαξίμου.

Δυο μέρες μετά το κλείσιμο της ΕΡΤ, η ιστοσελίδα newsit.gr θεώρησε είδηση την πληροφορία που διοχετευόταν από το Μαξίμου ότι "σύμφωνα με τις κρυφές δημοσκοπήσεις, αν προκηρυχθούν εκλογές η ΝΔ θα πάρει τουλάχιστον 34%". Προφανώς, την μπαρούφα αυτή την διέδιδαν εκείνοι που πριν τις εκλογές του Μαΐου 2012 υποστήριζαν ότι η ΝΔ θα αποκτούσε αυτοδυναμία, αλλά τελικά περιορίστηκε στο 18.9%. Βέβαια, αυτοί τη δουλειά τους κάνανε, νομίζοντας ότι όλα είναι θέμα "καλής ψυχολογίας", λες και οι άνθρωποι σήμερα φέρονται και άγονται σαν φτερά στον άνεμο. Η ιστοσελίδα, όμως, που επέμενε να το προβάλλει στους υπότιτλους του κυρίου θέματος, γιατί το θεωρούσε ως δεδομένο; (Παρεμπιπτόντως, η ίδια ιστοσελίδα προανήγγειλε ένα γκάλοπ της Alco για τις εκλογικές τάσεις μετά το κλείσιμο της ΕΡΤ, το οποίο υποτίθεται θα δημοσιευόταν την ακριβώς επόμενη μέρα, όμως μία εβδομάδα μετά η τύχη του γκάλοπ αγνοείται.)

Αντίστοιχα παραδείγματα υπήρχαν πολλά και σε διάφορες ιστοσελίδες, οι οποίες με πηχαίους τίτλους  επιχειρούσαν να πείσουν τους αναγνώστες τους ότι -ούτε λίγο ούτε πολύ- οι ξένοι επαινούσαν τον Σαμαρά και τον επιβράβευαν για την ακατανόητη ενέργεια του να αποφασίσει το κλείσιμο της ΕΡΤ. Έτσι, τα εκατοντάδες επικριτικά δημοσιεύματα των πιο σοβαρών εφημερίδων "θάβονταν" σε μια γωνιά, ενώ αναδεικνύονταν τα μεμονωμένα θετικά δημοσιεύματα, όπως της γερμανικής Handelsblatt, το οποίο η εφημερίδα "Πρώτο Θέμα" στην ηλεκτρονική έκδοση της το προέβαλλε ως ένα από τα top stories της ημέρας. Τώρα, αν αναρωτιέστε από πότε η Handelsblatt έγινε ξαφνικά η πιο σοβαρή και αντικειμενική εφημερίδα του κόσμου έναντι άλλων -όχι μόνο αριστερών, αλλά και δεξιών- εφημερίδων, αυτό δεν μπορεί να το απαντήσει ούτε ο Γερμανός εκδότης της.

Στο ίδιο μήκος κύματος δημοσιεύονταν ρεπορτάζ για εύσημα της τρόικας προς τον υπουργό Οικονομικών, ότι ευτυχώς που αποφασίστηκε το κλείσιμο της ΕΡΤ, ειδάλλως δεν θα παίρναμε τη συγκλονιστική δόση των 3.3 δισ. ευρώ. Για να είμαστε ακριβείς, αυτήν την εντύπωση αποκόμιζε κάποιος που διάβαζε απλά τον τίτλο ενός σχετικού ρεπορτάζ στην iefimerida.gr, το κείμενο του οποίου ωστόσο έβριθε εκφράσεων τύπου "Σύμφωνα με κύκλους του υπουργείο Οικονομικών....", αφού οι όποιες πληροφορίες δεν προέρχονταν από την ίδια την τρόικα, αλλά από το.. υπουργείο. Αναρωτιέμαι, απ πότε ένα ρεπορτάζ βάσει μονομερών πηγών, που δεν διασταυρώνει δηλαδή τις πηγές του, μπορεί να θεωρηθεί αντικειμενικό. 

Το ίδιο φυσικά ισχύει και για πλειάδα άλλων ρεπορτάζ, που -εν όψει της πρώτης ακόμα συνάντησης των πολιτικών αρχηγών- "καθησύχαζαν" ότι οι κύριοι Βενιζέλος και Κουβέλης το 'παιζαν δύσκολοι για τα μάτια του κόσμου, αλλά στην ουσία δεν θα μπορούσαν να αντισταθούν στις δήθεν σοβαρές -επί της ουσίας αστείες- υποχωρήσεις του πρωθυπουργού, όπως ότι "θα καταβάλλονταν προσπάθειες να εκπέμψει η νέα δημόσια τηλεόραση εντός του καλοκαιριού και όχι το φθινόπωρο" κλπ. "Εκλογές τέλος", προέβλεπε από το Σάββατο η iefimerida.gr, δυο μέρες πριν την πρώτη συνάντηση, εκτιμώντας ότι σ' εκείνη θα δινόταν οριστική λύση με θρίαμβο του πρωθυπουργού.
Φυσικά, όλα αυτά τα ρεπορτάζ είχαν ως μοναδική πηγή τους κύκλους του Μεγάρου Μαξίμου, χωρίς να γίνει η στοιχειώδης διασταύρωση με τα επιτελεία των Βενιζέλου και Κουβέλη. Αυτό γινόταν με καθυστέρηση... ωρών και εμφανιζόταν ως "εχθρική" συμπεριφορά απέναντι στον "καλοπροαίρετο" και "υποχωρητικό" πρωθυπουργό. Όμως, από πότε υπηρετείται η αντικειμενικότητα προβάλλοντας ως δεδομένο τις διαρροές μιας μόνο πηγής και χωρίς καμία διασταύρωση; Πρόκειται για δημοσιογραφία ή για προπαγάνδα;

Το αποκορύφωμα της προπαγάνδας έγινε όταν είδε το φως της δημοσιότητας το πρώτο γκάλοπ σχετικά με το κλείσιμο της ΕΡΤ. Η ιστοσελίδα iefimerda.gr φρόντιζε να υπενθυμίζει διακριτικά ότι η εταιρία που το διενήργησε, η VPRC, "ανήκει στον Χριστόφορο Βερναρδάκη, στενό φίλο του Αλέξη Τσίπρα". Ακόμη κι αν θεωρήσουμε ότι η συγκεκριμένη εταιρία είναι η πλέον αναξιόπιστη απ' όλες τις ελληνικές εταιρίες δημοσκοπήσεων (ασχέτως αν δεν δίνει πάντα προβάδισμα στο ΣΥΡΙΖΑ ή αν τα αποτελέσματα της, ως προς την αποδοκιμασία του κόσμου για την απόφαση της κυβέρνησης να κλείσει την ΕΡΤ, επιβεβαιώθηκαν από τις δημοσκοπήσεις που δημοσιεύτηκαν τις επόμενες ημέρες), η ίδια ιστοσελίδα (iefimerida.gr) αντιπαρέβαλε το συγκεκριμένο γκάλοπ με εκείνο της Public Issue, που έδινε προβάδισμα 2 μονάδων στη ΝΔ -και μάλιστα σημαντική άνοδο σε σχέση με τη μέτρηση του προηγούμενου μήνα- "ξεχνώντας" ότι το γκάλοπ της Public Issue είχε ολοκληρωθεί πριν ληφθεί η απόφαση για την ΕΡΤ! Κρίθηκε ως ασήμαντη ή αδιάφορη λεπτομέρεια και με ποιο κριτήριο; Εν τέλει, γιατί δεν επισημάνθηκε, ούτε καν ως υποσημείωση με ψιλά γράμματα, ο διαφορετικός -και απρόσφορος για εξαγωγή πολιτικών συμπερασμάτων- χρόνος διενέργειας αυτού του γκάλοπ; Αυτό είναι αντικειμενική δημοσιογραφία; 

Και εκεί που νομίζαμε ότι τα είδαμε και τα διαβάσαμε όλα, ήρθε το πιο χυδαίο δημοσίευμα που έχω διαβάσει σε ενημερωτικό ιστότοπο, που θέλει να αυτοαποκαλείται "σοβαρός", μετά την απόφαση του αρχηγού της ΔΗΜΑΡ ν' αποσύρει τους υπουργούς του από την κυβέρνηση. Ανεξάρτητα από το αν συμφωνώ ή όχι με την απόφαση του κ. Κουβέλη, η επίθεση που εξαπολύθηκε εναντίον του από πολλά μέσα ήταν πρωτοφανής, με αποκορύφωμα ένα ποστ στην ηλεκτρονική σελίδα του "Πρώτου Θέματος", που μάλιστα τις πρώτες ώρες "έπαιζε" μεταξύ των top news. Πέρα από τις ανοίκειες εκφράσεις σε προσωπικό τόνο, το κείμενο περιείχε απειλές ακόμα και για την ζωή του -δήθεν ως κείμενα αγανακτισμένων αναγνωστών.
Η σχετική ανάρτηση έγραφε: "Η αφορμή που επιλέχθηκε με το ζήτημα της ΕΡΤ θεωρείται τόσο αστεία που όποιος τολμήσει να την υποστηρίξει δημόσια το μόνο που μπορεί να εισπράξει είναι η αποδοκιμασία των πολιτών που άναυδοι παρακολουθούν να αναστατώνονται οι ζωές τους και να πάνε χαμένες οι σκληρές θυσίες που έγιναν από όλους την τελευταία άγρια μνημονιακή τριετία. "Όποιος ρίξει την κυβέρνηση, δεν θα μπορεί να κυκλοφορεί στο δρόμο», είναι τα σχόλια των αναγνωστών του protothema.gr που φθάνουν από άκρου εις άκρον της χώρας και καταδικάζουν την αιφνίδια και ανεξήγητη στροφή που έκαναν τα συγκυβερνώντα κόμματα του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ που μια μέρα νωρίτερα έδιναν όρκους πίστης στην κυβερνητική συνεργασία και αποδοκίμαζαν τα εκλογικά σενάρια που τώρα πυροδοτούν οι ίδιοι". (Καθώς δεν είχε ξεκαθαριστεί ότι το ΠΑΣΟΚ δεν απέσυρε ούτε την εμπιστοσύνη ούτε τους υπουργούς του, η μπάλα είχε πάρει κι εκείνο).

Τώρα, γιατί η "αγανάκτηση" όσων φοβούνται μήπως διακοπεί η εφαρμογή του Μνημονίου είναι αληθινά "πάνδημη"(!) ή πιο αυθεντική από την "αγανάκτηση" όσων πριν δυο χρόνια κατέβηκαν στους δρόμους διαφωνώντας με το Μνημόνιο, αυτό ειλικρινά, αμφιβάλλω αν θα μπορούσε να το απαντήσει πειστικά ακόμα και ο ίδιος ο Τόμσεν. Εν τέλει, εκείνοι που διαμαρτύρονταν μέσα από τις εφημερίδες τους εναντίον όσων "δεν καταδίκαζαν αρκετά" τις επιθέσεις με γιαούρτια κατά πολιτικών, οι ίδιοι προτρέπουν τον κόσμο να επιτεθεί -όχι απλά με γιαούρτια- σε όσους απειλούν τη σταθερότητα της σημερινής κυβέρνησης. Δηλαδή, τόσα χρόνια δεν αποδοκίμαζαν τη βία γενικά, αλλά κατ' επιλογήν, ανάλογα με το προσωπικό συμφέρον! Το ότι σήμερα αυτοαναιρούνται, θεωρείται φυσιολογικό; 

Και τελικά, πότε απειλείται η κυβερνητική σταθερότητα; Όταν ένα κόμμα αποσύρει την εμπιστοσύνη του στην κυβέρνηση ή όταν ένας πρωθυπουργός ενεργεί αντιθεσμικά; Ούτε ένας συνταγματολόγος δεν βγήκε να στηρίξει την πρωτοβουλία Σαμαρά ως προς το κλείσιμο της ΕΡΤ. Δηλαδή όλοι οι Έλληνες συνταγματολόγοι είναι "πουλημένοι"; Η συντριπτική πλειοψηφία των ξένων εφημερίδων  που έθεσε θέμα κινδύνου -εννοείται όχι κατάλυσης- της δημοκρατίας, είναι επίσης "πουλημένες"; Ή μήπως η δημοκρατία είναι αδιάφορη λεπτομέρεια μπροστά στον φόβο ορισμένων μήπως τυχόν απολαμβάνουν λιγότερες αστακομακαρονάδες ή ταξίδια σ' εξωτικούς προορισμούς στο άμεσο μέλλον;

Και για να το ξεκαθαρίσω: Δεν ανήκω στην κατηγορία των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε είμαι αντιμνημονιακός, ούτε αγανακτισμένος, ούτε και πιστεύω στην τυφλή αγανάκτηση ή σε αόριστα αντιδραστικές συμπεριφορές. Μάλιστα, θα έλεγα ότι ανήκω φανατικά στην αποκαλούμενη "αστική τάξη", όπου όμως ο φανατισμός έχει δημιουργικό και όχι έξαλλο περιεχόμενο. Αναγνωρίζω, παράλληλα, στον εαυτό μου το δικαίωμα ως πολίτης να συμφωνώ και να διαφωνώ με πολιτικές in concreto, ανεξάρτητα από το αν επιβάλλονται ή όχι από την τρόικα ή αν προτείνονται από το τάδε ή δείνα κόμμα. Σε κάθε δε περίπτωση, δεν πιστεύω στο ανόητο ρητό "ο σκοπός αγιάζει τα μέσα" και πολύ περισσότερο δεν μπορώ να συμβιβαστώ με μεθόδους και συμπεριφορές, που σαν κοινωνία μας γυρνούν εκατό χρόνια πίσω. 

Αν κάποιος δεν μπορεί να πείσει με τα λόγια του, σημαίνει ότι είναι "μικρός" άνθρωπος κι επομένως δεν θα πείσει ούτε και με τη βία -το μόνο που θα καταφέρει είναι να εξοργίσει και τον μετριοπαθή. Αν κάποιος φοβάται μήπως τυχόν χάσει την ατομική του ευζωία, δεν θα την εξασφαλίσει λοιδορώντας, απειλώντας ή εκβιάζοντας αυτόν που την απειλεί. Εξάλλου, επειδή η Ελλάδα δεν ξεκινάει και δεν τελειώνει στα βόρεια προάστια, τέτοιες συμπεριφορές αποτελούν κακά προηγούμενα και κακά παραδείγματα για όσους αντίστοιχα δεν έχουν τίποτα να χάσουν σέρνοντας μια ολόκληρη χώρα στο χάος της χρεωκοπίας - και οι οποίοι επίσης νιώθουν αγανακτισμένοι. Αυτό, όμως, θέλουμε; Να βγάλουμε τις αγανακτήσεις μας να τις μετρήσουμε; Μια σύγκρουση Εκάλης και Μεταξουργείου ή το καλό της χώρας, που όμως προϋποθέτει τη σύνθεση, χωρίς εξάρσεις από όλες τις πλευρές; Πολύ φοβάμαι ότι ελάχιστοι θα  απαντούσαν με σύνεση σ' ένα τέτοιο ερώτημα - και αυτή είναι η μεγαλύτερη τραγωδία! Καλώς ήρθαμε στο 19ο αιώνα!

Σχετικά θέματα:

ντΕΡΤια