Τα εγκαίνια της πρώτης Διεθνούς Έκθεσης πραγματοποιήθηκαν στις 3 Οκτωβρίου 1926, ημέρα Κυριακή και ώρα 10 το πρωί. Το πρόγραμμα της τελετής των εγκαινίων περιλάμβανε σειρά ομιλιών. Πρώτος μίλησε ο υπουργός Οικονομικών, Ιωάννης Δροσόπουλος, ο οποίος κήρυξε το άνοιγμα της Έκθεσης ως επίσημος εκπρόσωπος της κυβέρνησης, αφού προηγουμένως τον προσφώνησε ο πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής Δ. Βαρλαμίδης.
Ακολούθησε η ανύψωση του σήματος της Έκθεσης, των σημαιών των κρατών, ενώ έγινε ανάκρουση του εθνικού ύμνου. Στη συνέχεια, ο αντιπρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής, Μιχαήλ Γρηγοριάδης, αναφέρθηκε με ομιλία του στο ιστορικό και τη σημασία της Έκθεσης, ο Γενικός Διοικητής, Αχιλεύς Καλεύρας, προσφώνησε τους Έλληνες και ξένους επισκέπτες, λόγο εκφώνησε και ο πρόεδρος της εν Αθήναις Οργανωτικής Επιτροπής, Ανδρέας Χατζηκυριάκου, εκπροσωπώντας την Παμβιομηχανική Πανεφοπλιστική Ένωση. Τέλος, μετά από δεξίωση στο κυλικείο του χώρου της Έκθεσης, οι επισκέπτες μπορούσαν επιτέλους να περιηγηθούν στα περίπτερα.
Λιτή ήταν η ομιλία του υπουργού Οικονομικών, που τόνισε το ρόλο της Θεσσαλονίκης ως σημαντικού εμπορικού κέντρου:
"Λογίζομαι ευτυχής διότι μετά του συναδέλφου μου Υπουργού της Γεωργίας εγκαινιάζομεν την πρώτην Έκθεσιν της Θεσσαλονίκης. Θεωρώ περιττόν να εξάρω την σημασίαν της Εκθέσεως εν τη πόλει η οποία αποτελεί τον έτερον πνεύμονα του ελληνικού Κράτους.
Η Κυβέρνησις ουδέν θα παραλείψη και ουδεμιάς θέλει εφισθή θυσίας όπως τονώση την πόλιν ταύτην εις την επιτέλεσιν του μεγίστου εθνικού προορισμού της. Απευθύνας εξ ονόματος της Κυβερνήσεως εγκάρδιον χαιρετισμόν προς πάντας τους αλλοδαπούς και μη, τους μετέσχοντας της εκθέσεως και προς τους συντελεστάς εις την οργάνωσιν και επιτυχίαν αυτής ευχόμενος όπως αύτη αποδώση πλήρως τους προσδοκωμένους καρπούς τονώνουσα την ευγενή άμιλλαν προς παντοειδή παραγωγικήν πρόοδον. Κηρύσσω το άνοιγμα της εκθέσεως".
Η επιτυχία της έκθεσης ήταν πολύ μεγάλη. Τη δεύτερη μέρα, ο αριθμός των επισκεπτών έφτασε τις 15.000, όπως σημείωνε η εφημερίδα "Νέα Ημέρα" στις 05.10, ενώ κάθε μέρα η προσέλευση γινόταν όλο και μεγαλύτερη, σύμφωνα με τη "Βραδυνή" τις 11ης Οκτωβρίου: "Η επιτροπή υπελόγιζε τας εισπράξεις εκ των εισιτηρίων εις 300 χιλ. δραχμάς, η προσέλευσις όμως υπερέβη κάθε προσδοκίαν. Κατά τους μετριωτέρους υπολογισμούς θα εισπραχθούν από εισιτήρια τουλάχιστον 1 εκατομμύριον... Αι κατά μέσον ημερήσιαι εισπράξεις εξ εισιτηρίων είνε 35-40 χιλ. δραχμών, αλλά τας Κυριακάς και εορτάς υπερβαίνουν τας 100 χιλιάδας", ενώ το πλεόνασμα θα διατίθετο για τις ανάγκες της Διεθνούς Εκθέσεως της επόμενης χρονιάς.
Η ίδια εφημερίδα, "Βραδυνή" (10.10.1926), σε ειδικό αφιέρωμα έκανε λόγο για το "οικονομικό θαύμα" της Θεσσαλονίκης, το οποίο ελάχιστοι πίστευαν στην αρχή. Όπως σημειωνόταν στο σχετικό ρεπορτάζ, η επιτροπή που συστάθηκε για τη διοργάνωση της έκθεσης συνάντησαν την αδιαφορία από πιθανούς χορηγούς, οι οποίοι προέβαλαν διάφορες εντάσεις.
"Ο ένας ήτο κατά της εκθέσεως, διότι δεν θα επετύγχανε ελλείψει χρημάτων, ο άλλος εζήτει αναβολήν δι' εν έτος, τρίτος την ήθελε μόνον ελληνικήν καθ' όσον η ελληνική βιομηχανία πτωχή και αρχαρία, δεν θα μπορούσε ν' ανθέξη σε μια σύγκριση με ξένες.. άλλοι απέκρουον την ιδέαν ως αποτελούσαν ματαιοπονίαν, οι περισσότεροι δε προέβαλον το ζήτημα της ελλείψεως χρημάτων". Ήταν χαρακτηριστικό ότι από τις ελληνικές τράπεζες μόνο η Εθνική συνεισέφερε χρηματικά στη διοργάνωση με 75.000 δραχμές, ενώ οικονομική χορηγία προσέφερε και η Οθωμανική Τράπεζα Θεσσαλονίκης με 15 χιλιάδες.
Όμως η έκθεση αντιμετωπίστηκε με αδιαφορία και από το επίσημο κράτος, το οποίο ναι μεν υποσχέθηκε σημαντική οικονομική βοήθεια 600 χιλιάδων δραχμών, ωστόσο "Το υπουργείον των Εσωτερικών ούτε εγκυκλίους έστειλε προς τας νομαρχίας και τας διοικήσεις ούτε συστάσεις, ούτε τίποτε. Ούτε ηκούσθη ποτέ από επίσημον πρόσωπον μια λέξις για την έκθεσιν. Εις μερικάς εφημερίδας εδημοσιεύθησαν αγγελίαι μικραί, αφανείς, διότι δεν υπήρχον χρήματα. Η Ελλάς αγνοούσε το γεγονός!".
Χάρη στην έκθεση, οι περισσότεροι Έλληνες γνώρισαν την ελληνική βιομηχανία της εποχής, τα επιτεύγματα και τις προόδους της, που σε γενικές γραμμές αγνοούσαν. Ο συντάκτης της "Βραδυνής" ρωτούσε τους αναγνώστες τους:
"Εγνωρίζατε ότι στη Μακεδονία κατασκευάζονται κασμήρια δι' ανδρικά φορέματα πρωτίστης ποιότητος, εξόχων χρωματισμών, της τελευταίας μόδας, κασμήρια, που αγοράζετε ως αγγλικά ή γαλλικά; Θα επιστεύατε κανένα αν σας έλεγε ότι τα κασμήρια της Μακεδονίας αμιλλώνται τα καλλίτερα αγγλικά; Και όμως αυτή είνε η πραγματικότητης....
Εγνωρίζατε ότι θαυμάσια μαγειρικά σκεύη από αλουμίνιο ή χαλκό που αγοράζετε ως ευρωπαϊκά είνε ελληνικά του εργοστασίου του αδελφού του διαπρεπούς αρχιτέκτονος, του κ. Ζ.Α. Ζάχου, ο οποίος εσπούδασε, εμελέτησε τας τελευταίας μεθόδους της βιομηχανίας αυτής εις την Δρέσδην, εις την οποίαν έμεινε 28 όλα έτη;
Εγνωρίζατε ότι υπάρχει βιομηχανία ετοίμων ελληνικών φαγητών του κουτιού και ότι γίνεται μεγάλη εξαγωγή στην Αμερική από μπάμιες γιαχνί, μελιτζάνες γιαχνί, μουσακάδες, αρνί με φασολάκια και όλα εν γένει τα ελληνικά φαγητά; Ότι ο δαιμόνιος Έλλην κατώρθωσε να συνηθίση και αμερικανούς στα φαγητά του και ότι διαρκώς λαβαίνει η εταιρεία και μεγαλείτερες παραγγελίες για ντολμάδες με αμπελόφυλλα, μη δυναμένη να επαρκέση εις την ζήτησιν;"
Εδώ είναι κάποιες φωτογραφίες από τα εγκαίνια, όπως δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες της εποχής:
Εν τω μεταξύ, καθημερινά, η εφημερίδα "Φως" της Θεσσαλονίκης ταξίδευε τους αναγνώστες της στα περίπτερα της έκθεσης, δημοσιεύοντας περιγραφές, αλλά και φωτογραφίες. Το αρχείο της συγκεκριμένης εφημερίδας βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων. Ορισμένες από τις φωτογραφίες των περιπτέρων εκείνης της πρώτης ΔΕΘ - τις σχετικά πιο καθαρές - μπορείτε να δείτε κι εδώ:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου