Από τη διδασκαλία του Σααδή

Ο Σααδή ήταν ένας Πέρσης ποιητής του Μεσαίωνα, όμως η εμβέλεια του έργου του παραμένει ισχυρή μέχρι σήμερα. Μέσα από τα βιβλία του - είτε έμμετρα είτε πεζά - παρέχει διδάγματα και νουθεσίες για την ζωή και την στάση των ανθρώπων απέναντι στα προβλήματα που τους απασχολούν. Πάρτε μια μικρή ιδέα από το έργο του:

ΔΙΑΦΟΡΑ ΓΝΩΜΙΚΑ:

- Όσοι ταξίδεψαν στην έρημο, γνωρίζουν πως, εκείνος που πηγαίνει χωρίς βιασύνη, φτάνει πιο νωρίς από εκείνον που πάει τρέχοντας.

- Ο αδύναμος εχθρός, όταν υποτάσσεται, έχει στο νου μια μέρα να γίνει επίφοβος. Μην εμπιστεύεσαι στις κολακείες των φίλων σου και πολύ περισσότερο σ' εκείνες των εχθρών σου. Όποιος δε λογαριάζει έναν εχθρό αδύναμο, μοιάζει μ' έναν άνθρωπο, που αμελεί να σβήσει την πυρκαγιά στην αρχή της.

- Μην αποκαλύπτεις στο φίλο σου όλο το μυστικό σου. Μια μέρα μπορεί να γίνει εχθρός σου. Μην προξενήσεις στον εχθρό σου όλο το κακό, που είσαι ικανός να του κάνεις. Μια μέρα μπορεί να γίνει φίλος σου. Το μυστικό που επιθυμείς να μείνει κρυφό, μην το εκμυστηρεύεσαι ούτε στον πιο καρδιακό σου φίλο. Πώς θέλεις ο άλλος να το φυλάξει καλύτερα από σένα;

- Ρώτησαν έναν σοφό ποιος είναι ο ευτυχισμένος σ' αυτόν τον κόσμο και ποιος ο δυστυχισμένος. Απάντησε: Ο ευτυχισμένος είναι εκείνος που έσπειρε και έφαγε, ενώ ο δυστυχισμένος εκείνος που πέθανε και τα λεφτά που άφησε, δεν έπιασαν τόπο.

- Εκείνος που έπαιξε την ζωή του στην τύχη, δεν βγήκε με κανένα κέρδος. Έριξε όλα τα λεφτά του στη θάλασσα και πέθανε στην ψάθα. 

- Ο Σοφός, που δεν έχει εγκράτεια, είναι ένας τυφλός που κρατάει φανάρι. Φωτίζει τους άλλους, ενώ αυτός σκοντάφτει.

- Στα περίχωρα του Καραμπάχ, αντάμωσα έναν ιερωμένο και του είπα:

"Πατέρα! Μάθε μου μια Μεγάλη Αλήθεια!"

Μου απάντησε:

"Να σαι υπομονετικός σαν τη γη που πατάς, αλλιώς θάψε όλα τα βιβλία που διδάχτηκες".

- Ένας φυλακισμένος που ελευθερώνεται, αξίζει περισσότερο από έναν εμίρη που φυλακίζεται. 

- Σε πολλούς φίλους μου δίδαξα πώς να τεντώνουν το τόξο και όλου πήραν εμένα για στόχο!

... από το "Μπουστάν"

Η ΑΧΑΡΙΣΤΙΑ

Ένας Σουλτάνος έπεσε από τ' άλογό του και πιάστηκαν τα νεύρα του λαιμού του. Δεν μπορούσε να γυρίσει το κεφάλι από καμιά μεριά. Οι πιο διάσημοι γιατροί δεν μπόρεσαν να δώσουν την προηγούμενη ευκινησία στο λαιμό του Σουλτάνου. Ένας, όμως, σοφός γιατρός, που ήρθε από την Ελλάδα, το κατόρθωσε και ο Σουλτάνος ξαναβρήκε την υγεία του. Μα αμέλησε ν' ανταμείψει το γιατρό και το χειρότερο, όταν την άλλη μέρα ο γιατρός ήρθε στο παλάτι, ο Σουλτάνος δεν του έδωσε καμιά προσοχή.

Θυμωμένος ο Έλληνας έφυγε λέγοντας μέσα του: "Αν δεν είχα την τέχνη να του γιατρέψω το λαιμό, θα του ήταν αδύνατο να γυρίσει το κεφάλι από τ' άλλο μέρος, μόλις με δει".

Αποφάσισε να εκδικηθεί. Φωνάζει ένα σκλάβο και τον στέλνει στο παλάτι με μια σκόνη, που έπρεπε να τη ρίξει ο Σουλτάνος στη φωτιά και ν' αναπνεύσει τον καπνό. Ο Σουλτάνος έκανε όπως παράγγειλε ο γιατρός, μα αμέσως φταρνίστηκε τόσο δυνατά, ώστε έσπασε η ραχοκοκκαλιά του.

Τρέξανε στον Έλληνα γιατρό, μα του κάκου. Είχε χαθεί.

Ο ΚΛΕΦΤΗΣ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

Ένας κλέφτης, που ερχόταν από την έρημο, μπήκε στο Σαγκεστάν και πήγε στην αγορά για να ψωνίσει κάτι. Πάνω στο παζάρι, ο έμπορος του έκλεψε έναν οβολό και ο φίλος μας έμπηξε τις φωνές λέγοντας:

- Ω, αδελφοί μου! Μην καταφέρεστε πια εναντίον των ληστών που γδύνουν τα καραβάνια τη νύχτα, αφού οι κάτοικοι του Σεγκεστάν κλέβουν τον κόσμο μέρα μεσημέρι.

... από το "Γκιουλιστάν":

Η ΣΩΤΗΡΙΑ

Ένας απελπισμένος νέος έπεσε στον ποταμό, μα ένας σοφός διαβάτης πρόφτασε και τον άρπαξε από την άκρη του καφτανιού του.

-Άφησε με, του φώναζε ο νέος. Η καλή μου με απάτησε και δεν τη θέλω πια την ζωή.

- Είσαι ελεύθερος να κάνεις ό,τι θέλεις παιδί μου, του είπε ο σοφός. Μα πριν πνιγείς, δεν είναι δίκαιο να διπλώσεις το ωραίο αυτό καφτάνι και να τ' αφήσεις στην όχθη; Τι σου έφταιξε για να το παρασύρεις μαζί σου στο χαμό;

Ο νέος άκουσε τα λόγια του σοφού, γδύθηκε και δίπλωσε με προσοχή το καφτάνι του. Γι' αυτήν την εργασία χρειάστηκε λίγα λεπτά της ώρας. Μα όταν τελείωσε, γύρισε και είπε στο σοφό:

- Σ' ευχαριστώ, πατέρα. Τώρα δεν θέλω πια να πεθάνω.