17 Μαΐου 2015

Ο "σκανδαλώδης" ελληνικός τελικός για τη Γιουροβίζιον το 1980 και η αμφισβήτηση της νίκης της Άννας Βίσση ύστερα από 35 χρόνια


Ο τελικός για την επιλογή του ελληνικού τραγουδιού που εκπροσώπησε τη χώρα μας στη Γιουροβίζιον το 2002, θεωρείται ο πιο σκανδαλώδης ever. Από το ίδιο κιόλας βράδυ, οι χαμένοι βγήκαν στα τηλεπαράθυρα και άρχισαν να τα χώνουν στην ΕΡΤ για την πραγματικά κάκιστη τεχνικά διοργάνωση, ενώ άφηναν αιχμηρότατες αιχμές κατά του αμφιλεγόμενου "S.A.G.A.P.O.", που κέρδισε τον ελληνικό διαγωνισμό. Για μέρες οι Πέγκυ Ζήνα, Κατερίνα Τοπάζη και Κώστας Μπίγαλης είχαν πιάσει στασίδι στις διάφορες εκπομπές που ασχολήθηκαν με το - εντός ή εκτός εισαγωγικών - "σκάνδαλο" (παραφουσκώνοντάς το οπωσδήποτε και για λόγους τηλεθέασης) και η ελληνική τηλεόραση μας χάρισε για ακόμη μια φορά αλησμόνητες στιγμές. Κι όμως, υπήρχε ένας ελληνικός τελικός, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ακόμη πιο σκανδαλώδης, με τη διαφορά ότι είχε την ατυχία να πραγματοποιηθεί το μακρινό 1980, όταν ούτε ιδιωτική τηλεόραση υπήρχε ούτε βέβαια κουτσομπολίστικες εκπομπές.

Από το 1974, όταν η Ελλάδα συμμετείχε για πρώτη φορά στο ευρωπαϊκό, μουσικό πανηγύρι της Γιουροβίζιον, οι εκπρόσωποί μας ήταν τραγουδιστές με κάποια πορεία στο χώρο, υπήρχε δηλαδή ένα έντονο ενδιαφέρον, καθώς οι μέτριες επιδόσεις των συμμετοχών μας (με εξαίρεση το "Μάθημα Σολφέζ") δεν απογοήτευαν τους καλλιτέχνες (τραγουδιστές και δημιουργούς).
Το ενδιαφέρον αυτό φαίνεται ότι έφτασε στο απόγειό του το 1980, οπότε πολλοί γνωστοί καλλιτέχνες δήλωσαν συμμετοχή. Ο ελληνικός διαγωνισμός πραγματοποιήθηκε στις 10 Μαρτίου (ώρα 21.45΄) και προβλήθηκε ζωντανά από την ΕΡΤ. Συμμετείχαν 12 τραγούδια, ορισμένα από τα οποία έγιναν στη συνέχεια μεγάλες ραδιοφωνικές επιτυχίες.

ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ
Κατά σειρά εμφάνισης οι συμμετοχές ήταν οι εξής (παρατίθενται και λινκ για να ακούσετε τα τραγούδια στο youtube)
1. Γιάννης Φλωρινιώτης (που πλαισιωνόταν μεταξύ άλλων και από την Καίτη Γαρμπή) - "Μόνο μια μελωδία"  (στιχουργός: Γ. Πετρίτσης, συνθέτης: Γ. Πετρίτσης)  YouTube

2. Δάκης, Ρένα Πάντα - "Μόνο εσύ"  (στιχουργός: Τ. Καρνάτσος, συνθέτης: Δώρος Γεωργιάδης)  YouTube

3. Άννα Βίσση & Οι Επίκουροι - "Ωτοστόπ"  (στιχουργός: Ρένη Σοφού, συνθέτης: Τζακ Νακασιάν)  YouTube

4. Αντώνης Στεφανίδης - "Μην αργείς"  (στιχουργός: Δημήτρης Ιατρόπουλος, συνθέτης: Κ. Στεφανίδης)  YouTube

5. Δάκης - "Πάρε ένα κοχύλι απ' το Αιγαίο"  (στιχουργός: Ξενοφών Φιλέρης, συνθέτης: Κώστας Χατζής)  YouTube  [Το τραγούδι είναι γνωστό, ερμηνευμένο από τις φωνές του Κώστα Χατζή και της Μαρινέλλας]

6. Μίλλη Κάραλη - "Τίκι Τακ-Τίκι Τακ"  (στιχουργός: Γιάννης Καλαμίτσης, συνθέτης: Ν. Νιάρχος)

7. Γλυκερία - "Έτσι απλά σ' αγαπώ"  (στιχουργός: Κυριάκος Ντούμος, συνθέτης: Λάκης Παπαδόπουλος)  YouTube  [Πολύ γνωστό και από τις φωνές της Ελπίδας, αλλά και της Ελεονώρας Ζουγανέλη πιο πρόσφατα]

8. Κώστας Τουρνάς - "U.F.O."  (στιχουργός: Γιάννης Μαρίνος, συνθέτης: Κώστας Τουρνάς)  YouTube

9. Γιώργος Πολυχρονιάδης -  "Θυμήσου με" (στιχουργός: Σάσα Μανέτα, συνθέτης: Γ. Πολυχρονιάδης)  YouTube

10. Anonymous - "Στο ρυθμό του Γιου Εφ Όου"  (στιχουργός: Ν. Καλογεράκης, συνθέτης: Γ. Ψιμοπούλου)  YouTube [σ.σ. Ένα απαίσιο τραγούδι, που για κάποιον ανεξήγητο λόγο ήρθε τέταρτο, μια θέση ψηλότερα από το "Έτσι απλά σ' αγαπώ"!]

11. Sygma Fay - "Να λες σ' αγαπώ"  (στιχουργός: Τ. Καρνάτσος, συνθέτης: Λ. Σιδεράς)  YouTube

12. Τάκης Αντωνιάδης - "Τι θες να πω"  (στιχουργός: Δράκος, Πηλιούρης, συνθέτης: Ρόμπερτ Ουίλιαμς)

Για την ιστορία ν' αναφέρουμε ότι τα τραγούδια αξιολογήθηκαν από δεκαμελή επιτροπή, μεταξύ των μελών της οποίας ήταν ο Μίμης Πλέσσας, ο Γιάννης Κακουλίδης, ο Κώστας Βίρβος, ο Νότης Μαυρουδής κ.ά. Παράλληλα, υπήρχε και επιτροπή κοινού που θα συναποφάσιζε το τελικό αποτέλεσμα.


ΤΟ "ΣΚΑΝΔΑΛΟ"
Η βραδιά κυλούσε ομαλά, μέχρι που ήρθε η ώρα ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων. Ο παρουσιαστής Βασίλης Τσιβιλίκας πήρε το χαρτί και ετοιμαζόταν ν' ανακοινώσει το νικητή παίρνοντας θέση μπροστά στο μικρόφωνο, όταν ξαφνικά μια φωνή ζητά ν' ανάψουν τα φώτα και στέλνει τους καλλιτέχνες στα καμαρίνια τους μέχρι νεωτέρας. Λίγη ώρα αργότερα η ροή συνεχίζεται και γίνεται η ανακοίνωση: την Ελλάδα θα εκπροσωπούσε στη Γιουροβίζιον η Άννα Βίσση.
Την επόμενη μέρα οι δημιουργοί έκαναν δημόσια καταγγελία υποστηρίζοντας ότι το αποτέλεσμα ήταν στημένο. Υπήρχε η φημολογία ότι αρχικά επρόκειτο να ανακοινωθεί ως νικητήριο το τραγούδι "U.F.O.", που τελικά θα τερμάτιζε δεύτερο και με μικρή διαφορά πέντε πόντων από το νικητήριο "Ώτο-στοπ", αλλά κάποιο μαγείρεμα έγινε την τελευταία στιγμή και τα αποτελέσματα αλλοιώθηκαν.

Σχεδόν τριάντα πέντε χρόνια μετά τη βραδιά εκείνη, ο Γιάννης Μαρίνος, ο στιχουργός του "UFO", ακόμη θυμάται εκείνη τη βραδιά και σε σχόλιό του στο youtube (βλ. το λινκ του "U.F.O." πιο πάνω) καταγγέλλει ότι ο ίδιος ήταν εξ αρχής υποψιασμένος ότι ο διαγωνισμός θα ήταν στημένος, επικαλούμενος σχετικά δημοσιεύματα στον τύπο της εποχής, που υποστήριζαν ότι σε κάθε περίπτωση και ανεξαρτήτως αποτελέσματος η Ελλάδα θα εκπροσωπούταν εκείνη τη χρονιά στη Γιουροβίζιον από την Άννα Βίσση.
Σύμφωνα με την καταγγελία του στιχουργού, τη στιγμή που ο Τσιβιλίκας ετοιμαζόταν για την ανακοίνωση του νικητή - πριν γίνει η αιφνιδιαστική αναβολή - κάποια από τα μέλη της επιτροπής έκαναν νοήματα στον ίδιο και στον Τουρνά ότι ήταν οι νικητές. Μάλιστα, ο Μαρίνος θυμάται πώς τη στιγμή που αναβλήθηκε η αρχική ανακοίνωση του νικητή, ο Κώστας Τουρνάς είχε γυρίσει προς το μέρος του και του είπε "δίκαιο είχες".
Και όχι μόνο αυτό, αλλά όταν μετά το τέλος της βραδιάς, κάπου στις 5 τα ξημερώματα, ο ίδιος ο Μαρίνος βρέθηκε σ' ένα διανυκτερεύον ψιλικατζίδικο της πλατείας Αμερικής, άκουσε έναν κύριο - προφανώς υπάλληλο της ΕΡΤ - να λέει σε διπλανό του ότι την ώρα που είχε προγραμματιστεί η αναβληθείσα - τελικά - ανακοίνωση του νικητήριου τραγουδιού, στα αναλόγια έβαλε ο ίδιος μαζί με συναδέλφους του τις παρτιτούρες του UFO, ώστε να προετοιμαστεί η ορχήστρα. (Εκείνα τα χρόνια η μουσική δεν ήταν playback, αλλά η μελωδία εκτελούταν από ζωντανή ορχήστρα)
Δεν μπορεί κανείς να επιβεβαιώσει τους ισχυρισμούς αυτούς - και κυρίως τον τελευταίο. Δεν αποκλείεται ακόμη και το ενδεχόμενο να υπήρξε κάποιο λάθος, δηλαδή να είχε κερδίσει αδιαμφισβήτητα το "Ωτοστόπ", αλλά λόγω της μικρής διαφοράς με το δεύτερο τραγούδι κάποια μέλη της επιτροπής να είχαν λάθος εικόνα ή να υπήρξε κάποιο μπέρδεμα με τις παρτιτούρες από αβλεψία.
Γεγονός είναι ότι την επομένη εκδόθηκε ανακοίνωση των δημιουργών που κατήγγειλαν δημόσια τα αποτελέσματα του διαγωνισμού, ενώ δυο μέρες αργότερα ήρθε και η επίσημη απάντηση της ΕΡΤ, που επισήμαινε ότι "Την καταμέτρηση των ψήφων πραγματοποίησαν δύο ομάδες ανωτέρων υπαλλήλων της ΕΡΤ παρουσία των δύο εκπροσώπων των συνθετών και στιχουργών", δηλαδή της Σάσας Μανέτα και του Πάνου Δράκου, ενώ χαρακτήριζε "αστεία" κάθε προσπάθεια αμφισβητήσεως του αποτελέσματος. Να σημειωθεί ότι στην καταγγελία του μέσω του youtube, ο Γιάννης Μαρίνος θυμάται ότι στην ανακοίνωση της ΕΡΤ είχε αναφερθεί η δικαιολογία ότι είχαν χαθεί ψηφοδέλτια, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν επιβεβαιώνεται από το κείμενο, όπως δημοσιεύτηκε στον τύπο της εποχής Αντίθετα, γινόταν αναφορά για επανακαταμέτρηση των ψήφων "παρουσία δημοσιογράφων", που επαλήθευαν το αποτέλεσμα.
Τι έγινε πραγματικά; Λίγη σημασία έχει ύστερα από 35 χρόνια. Άλλωστε ο χρόνος έδειξε ότι τελικά από τον διαγωνισμό του 1980 έμειναν δύο άλλα τραγούδια ("Πάρε ένα κοχύλι απ' το Αιγαίο" και "Έτσι απλά σ' αγαπώ"), που μπορεί να μην διεκδίκησαν τότε την πρωτιά, αλλά κατάφεραν ν' αντέξουν στο χρόνο και να μείνουν σ' ένα κομμάτι του κόσμου. Πόσα υποψήφια τραγούδια για τη Γιουροβίζιον (και τα οποία μάλιστα δεν κατάφεραν να εκπροσωπήσουν τη χώρα) μπορούν να καμαρώνουν για τέτοια μεγάλη επιτυχία;


ΟΙ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
Καθαρή σύμπτωση ή αποτέλεσμα της θολής ατμόσφαιρας, που ακολούθησε την επιλογή του "Ωτοστόπ": Από την επόμενη χρονιά, το ενδιαφέρον των σπουδαίων τραγουδιστών άρχισε να υποχωρεί, όπως και η ποιότητα των συμμετοχών. Είναι χαρακτηριστικό ότι το τραγούδι που εκπροσώπησε την Ελλάδα στη Γιουροβίζιον του Δουβλίνου το 1981 ("Φεγγάρι Καλοκαιρινό" του Γιάννη Δημητρά) είχε βαθμολογηθεί με μόλις 18 βαθμούς από την ειδική, πενταμελή επιτροπή, όταν το άριστα ήταν 50! Αυτή τουλάχιστον η πληροφορία γράφτηκε στον τύπο (βλ. Ριζοσπάστης, 3/3/1981, σελ. 4).
Εξάλλου, λόγω χαμηλής ποιότητας όλων των υποβληθεισών συμμετοχών, η Ελλάδα δεν εκπροσωπήθηκε στη Γιουροβίζιον το 1982, με την ειδικά ορισθείσα κριτική επιτροπή να ζητάει από την ΕΡΤ "να αναθεωρήσει κατόπιν σχετικών ερευνών και εισηγήσεων τη στάση της απέναντι στο διαγωνισμό τραγουδιού της Γιουροβίζιον και στο σύνολο της μουσικής προσπάθειας αυτής της χώρας".
Βέβαια, η ΕΡΤ δεν αναθεώρησε τη στάση της απέναντι στο μουσικό διαγωνισμό της Γιουροβίζιον και το 1983 επανήλθε δριμύτερη. Υποβλήθηκαν 126 συμμετοχές, από τις οποίες σε πρώτη φάση επιλέχτηκαν οι 12 από ειδική, επταμελή επιτροπή, η οποία ωστόσο δήλωνε ότι "μόνο ένα από τα 12 τραγούδια συγκέντρωσε τη βάση"! Η επιτροπή δεν έδινε περισσότερες λεπτομέρειες για το μοναδικό αυτό τραγούδι που έπιασε τη βάση, ωστόσο η Ελλάδα εκπροσωπήθηκε εκείνη τη χρονιά με το αδιάφορο "Μου λες" της Κρίστυ Στασινοπούλου, που τα πήγε πολύ άσχημα στη βραδιά της Γιουροβίζιον (14ο σε σύνολο 20).
Στη συνέχεια το 1984 η Ελλάδα και πάλι δεν συμμετείχε λόγω "χαμηλής ποιότητας" των συμμετοχών και ακολούθησαν τα "πέτρινα" χρόνια, που - πλην ελαχίστων εξαιρέσεων - τα ελληνικά τραγούδια θα ήταν σε γενικές γραμμές από κακά έως κάκιστα με εξαιρετικά χαμηλές επιδόσεις, κάτι που είχε ως αναπόφευκτο επακόλουθο το μειωμένο ενδιαφέρον των τηλεθεατών. Και όλα αυτά μέχρι το 2001, όταν οι Αντίκ με το "Die For You" έσπασαν την γκίνια, ήρθαν τρίτοι στην Κοπεγχάγη και αναθέρμαναν το ελληνικό ενδιαφέρον για τη Γιουροβίζιον, που τα επόμενα χρόνια θα έφτανε σε υπερβολικά μεγάλα ύψη με αποκορύφωμα τη νίκη της Έλενας Παπαρίζου το 2005 και τη διοργάνωση του διαγωνισμού στην Αθήνα μια χρονιά μετά.



Σχετικά θέματα:
-- Ο ελληνικός τελικός για τη Γιουροβίζιον του 1991. Ποια τραγούδια συναγωνίστηκαν την "Άνοιξη" της Σοφίας Βόσου και του Ανδρέα Μικρούτσικου;

-- Όταν ο Χατζιδάκις ετοιμαζόταν να γράψει τραγούδι για το "πανηγυράκι" της Γιουροβίζιον. Όλο το παρασκήνιο από την πρώτη συμμετοχή της Ελλάδας στο διαγωνισμό του 1974.

-- Έλληνες τραγουδιστές που εκπροσώπησαν άλλες χώρες στη Γιουροβίζιον

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου