23 Ιουνίου 2016

Συχνά, αδικαιολόγητα γλωσσικά και ορθογραφικά λάθη στο γραπτό λόγο

Με κίνδυνο να παρομοιαστώ με τους γκρινιάριδες παππούδες του Μάπετ Σόου ή να φανώ ως εμμονικός με τη γλώσσα, θα μου επιτρέψετε να βγάλω ένα είδος απωθημένων (αν και στο προφίλ του μπλογκ σημειώνω ρητά ότι το παρόν ιστολόγιο δεν έχει προσανατολισμό έκφρασης αποθημένων) για μια σειρά από γλωσσικά λάθη που αναπαράγονται σωρηδόν σε ηλεκτρονικές σελίδες και εφημερίδες, λάθη που θεωρώ επιεικώς γελοία. Οκ, είναι ανθρώπινο να μην ξέρει κάποιος σωστά την ορθογραφία μιας δύσκολης ή σπάνιας λέξης (αν και όποιος γράφει είτε σε Word είτε σε μπλογκ καλό είναι να ρίχνει μια δεύτερη ματιά σε όσες λέξεις εμφανίζονται με μια κόκκινη γραμμούλα από κάτω), όμως μερικά λάθη είναι πραγματικά αδιανόητα.

Πριν λίγες μέρες διάβασα τον παρακάτω τίτλο σε ρεπορτάζ της Lifo:

Οι πιο πολλοί ίσως και να μην προσέξατε το λάθος. Αφού ο ένας στρατιώτης "θεωρούνταν νεκρός", αν επρόκειτο για πολλούς στρατιώτες πώς θα κλίναμε το ρήμα;
Δεν είναι η μόνη, ούτε καν μια σπάνια φορά που το τρίτο ενικό και το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο μπερδεύονται. Ίσα ίσα αποτελεί ένα πολύ συνηθισμένο λάθος σε πάρα πολλά άρθρα καταξιωμένων μέσων, ένα είδος ανορθόγραφης μάστιγας. Σε κανέναν απ' όσους το γράφουν λάθος δεν φαίνεται παράξενο ότι χρησιμοποιούν τον ίδιο τύπου για να εκφράσουν την ενέργεια ενός αλλά και την ενέργεια πολλών προσώπων; Είναι δομική αυτή η διάκριση ενικού και πληθυντικού αριθμού στην ελληνική γλώσσα (όπως και στις περισσότερες ξένες με μερική εξαίρεση την αγγλική). Λοιπόν, έχουμε και λέμε: το τρίτο ενικό του παρατατικού παθητικής φωνής έχει κατάληξη "-ούταν", ενώ το "ούνταν" το χρησιμοποιούμε μόνο για το τρίτο πληθυντικό (στον ίδιο χρόνο και στην ίδια φωνή)!


Το "ότι" έχει δύο γραφές: μία απλή, χωρίς υποδιαστολή, όταν χρησιμοποιείται ως ειδικός σύνδεσμος, οπότε εισάγει μια νέα (δευτερεύουσα) πρόταση. Επίσης γράφεται με μια υποδιαστολή μεταξύ όμικρον και ταυ (ό,τι), όταν χρησιμοποιείται ως αντωνυμία (δηλαδή αντί ενός ονόματος, του αντικειμένου συνήθως) ενός ρήματος, μια συντομευμένη μορφή της λέξης "οτιδήποτε". Δεν διαφωνώ ότι η παράλειψη της υποδιαστολής αποτελεί μεγάλη απλοποίηση, καθώς απαιτεί λιγότερη σκέψη από τον γράφονται, όμως από πού κι ως πού θα πρέπει η γραπτή γλώσσα να απευθύνεται σε τεμπέληδες; Εκτός κι αν μπούμε σε μια ωχαδερφιστική λογική τύπου "ε, τι σύνδεσμος τι αντωνυμία... αυτά θα κοιτάμε τώρα"!


"Ως αναφορά". Τι εξάμβλωμα είναι αυτό, που αναπαράγεται σε πολλά άρθρα; Οκ, όταν μιλάει κάποιος γρήγορα συν η εγκατάλειψη του τελικού ν στην ελληνική γλώσσα είναι παράγοντες που μπορεί να μπερδέψουν τον ακροατή. Τι νόημα βγαίνει όμως από μια φράση όπως "ως αναφορά τις δηλώσεις του εκπροσώπου τύπου... κλπ"; Γράφουμε πράγματα που δεν βγάζουν κάποιο νόημα απλά επειδή... δεν ακούν καλά τ' αφτιά μας; Και δεν αναρωτιόμαστε μήπως ακούμε κάτι λάθος, μήπως η σωστή φράση είναι διαφορετική, αλλά αναπαράγουμε φράσεις χωρίς ένα στοιχειώδες νόημα;
Ίσως μια λύση θα ήταν να αφαιρούσαμε το κατάλοιπο της καθαρεύουσας (το τελικό ν της λέξης "όσον") και να χρησιμοποιούμε τη φράση στη δημοτική: "Όσο αφορά..." Νομίζω οι συγχύσεις θα είναι λιγότερες.


Και βέβαια, εδώ και αρκετά χρόνια κυριαρχεί η δήθεν σωστή κλίση των περισσότερων θηλυκών ονομάτων με κατάληξη σε "-ώ" κατά το αρχαιοπρεπές (και καθαρευουσιάνικο) "η Μαντώ, της Μαντούς", όταν στη νεοελληνική δημοτική γλώσσα που διδασκόμαστε στα σχολεία και χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας είναι "η Μαντώ, της Μαντώς". Το εξαιρετικά σπαστικό αυτού του λάθους είναι ότι συνήθως προβάλλεται ως... "διόρθωση" και συχνά οι καθαρευουσίζοντες χρήστες του αισθάνονται ότι αρκεί να πετάξουν το παλιακό "της Μαντούς, της Λητούς κ.ο.κ." ως ένα είδος άφεσης αμαρτιών για τα αναρίθμητα άλλα γλωσσικά τους ολισθήματα. Αμ, δε!

Σχετικά μ' αυτό το θέμα, όμως, έχω γράψει στο παρελθόν ολόκληρο αφιέρωμα:
Η Μυρτώ, της ....;; Πώς είναι το σωστό;

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου