19 Μαρτίου 2017

Γιατί ο έγχρωμος "Μπακαλόγατος" μου άρεσε περισσότερο από τον ασπρόμαυρο


Πέρυσι η προβολή επιχρωματισμένης κόπιας της ταινίας "Η δε γυνή να φοβείται τον άνδρα" μου άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις. Άλλωστε, από παιδί ακόμα σκεφτόμουν τι καλά θα ήταν να μπορούσαμε με κάποιον τρόπο να βλέπαμε έγχρωμες τόσες και τόσες αγαπημένες ελληνικές ταινίες (θεωρητικά αυτό ισχύει και για τις κλασικές ασπρόμαυρες ξένες, τις οποίες όμως πολύ σπάνια βλέπουμε στην ελληνική τηλεόραση - ούτε καν στην κρατική!). Φέτος, ο έγχρωμος "Μπακαλόγατος" με ενθουσίασε ακόμη περισσότερο, ώστε ν' αναρωτιέμαι πλέον γιατί άργησαν τόσο πολύ να επιχρωματίσουν το φιλμ και γιατί δεν έχει γίνει επιχρωματισμός και σε άλλα ασπρόμαυρα φιλμ.

Πρώτα πρέπει να διευκρινιστεί κάτι. Ο λόγος που η συντριπτική πλειοψηφία των ασπρόμαυρων ελληνικών ταινιών των δεκαετιών του 50 και του 60 (αλλά και κάποιες της δεκαετίας του 70, όπως η "Τρελή τρελή σαραντάρα") γυρίστηκαν σε ασπρόμαυρο φιλμ ήταν καθαρά οικονομικός και δεν εξέφραζε κάποια απόλυτη καλλιτεχνική άποψη των σκηνοθετών. Αν ίσχυε το τελευταίο, τότε ο επιχρωματισμός πράγματι θα ήταν ιεροσυλία απέναντι στο δημιουργό ως ένα είδος βεβήλωσης του καλλιτεχνικού του οράματος, βεβήλωση που σε καμία περίπτωση δεν υφίσταται όταν αυτό το καλλιτεχνικό όραμα ουδέποτε υφίστατο, αλλά το ασπρόμαυρο φιλμ ήταν απλά και μόνο μια οικονομική λύση ευκαιρίας. Πόσο μάλλον, όταν ο επιχρωματισμός δεν καταργεί το ασπρόμαυρο φιλμ, αλλά αποτελεί μια εναλλακτική δυνατότητα για όσους την προτιμούν.

Όσον αφορά την ταινία "Της Κακομοίρας", ως τίτλος της οποίας έχει επικρατήσει ο "Μπακαλόγατος" τα τελευταία χρόνια - κυρίως μετά το εξαιρετικά πετυχημένο ανέβασμα του ομώνυμου θεατρικού έργου από τον Πέτρο Φιλιππίδη υπό αυτόν τον τίτλο το 2007 - το αποτέλεσμα, όπως ανέφερα και στην αρχή, ήταν εξαιρετικό για μια σειρά από λόγους.
- Σχολιάζοντας το χρωματισμένο "Η δε γυνή να φοβείται τον άνδρα", ως μοναδική ένσταση είχα επισημάνει τους άδειους και πρόχειρα κατασκευασμένους τοίχους του σπιτιού όπου έμεναν ο Αντωνάκης και η Ελενίτσα. Στον "Μπακαλόγατο", τέτοιο θέμα δεν υπήρχε ποτέ. Αντίθετα, μάλιστα. Τα ράφια του μπακάλικου, όπου εξελίσσεται το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας, είναι γεμάτο προϊόντα και άλλα αντικείμενα με διάφορα χρώματα που δημιουργούν μια υπέροχη χρωματική πανδαισία γεμίζοντας πραγματικά τα πλάνα. Δεν βλέπουμε απλά δυο τρεις ηθοποιούς με χρωματιστά ρούχα να κινούνται μπροστά σε μουντά σκηνικά, αλλά να κατακλύζονται από πολλά και διάφορα χρώματα. Πόσο πολύ αναβαθμίζεται έτσι τα κάδρα. Δεν χορταίνεις να τα βλέπεις!

- Οι αντιδράσεις στα πρόσωπα των ηθοποιών ήταν πιο καθαρές και πιο ζωηρές από ποτέ. Έχοντας δει τις περισσότερες ελληνικές ταινίες δεκάδες φορές, από ένα σημείο και μετά άρχισα να παρατηρώ τις λεπτομέρειες: οι εκφράσεις του ηθοποιού που μιλάει, οι αντιδράσεις των συμπρωταγωνιστών του ακούγοντάς τον, τι παίζει στο γενικότερο πλάνο, πώς φέρονται οι κομπάρσοι, τυχόν σκηνοθετικά λάθη κλπ. Βλέποντας σήμερα τον έγχρωμο "Μπακαλόγατο" ήταν σαν να ανακάλυπτα μια νέα ταινία σε επίπεδο ερμηνειών, μιας και το χρώμα τονίζει περισσότερο τις εκφράσεις του προσώπου, ακόμα και τις ρυτίδες ή τη νεανικότητα του προσώπου. 
- Το χρώμα προσθέτει και στην ίδια την ιστορία του έργου. Συγκρίνετε τον Ζήκο να κουβαλάει από την αποθήκη του μπακάλικου το σκονισμένο κουπάκι με κληματόφυλλα στην ασπρόμαυρη και στην έγχρωμη εκδοχή της ταινίας. Στην τελευταία, ο.. τόνος σκόνης που γεμίζει το χώρο είναι σαφέστατα πιο ευδιάκριτος και κάνει τη σκηνή ακόμη πιο κωμική. 
- Μεγάλου ατού βέβαια είναι και το αυτονόητο σε κάθε έγχρωμο φιλμ περασμένων δεκαετιών με γυρίσματα σε εξωτερικούς χώρους: ότι βλέπουμε πώς ήταν μια - αγνώριστη σήμερα - λαϊκή συνοικία της Αθήνας το 1963.
- Εξάλλου, χάρη στην έγχρωμη εκδοχή του "Μπακαλόγατου" έχουμε την ευκαιρία να δούμε τα υπέροχα γαλάζια μάτια της εξαιρετικής Μαρίκας Νέζερ, την οποία δεν θυμάμαι να έχω δει σε κάποια έγχρωμη ταινία. (Μικρό, αλλά όχι ασήμαντο)
.....................................................
Ανυπομονώ και για άλλα αντίστοιχα πειράματα με αγαπημένες ελληνικές ταινίες. Ποια (θα θέλατε) να είναι η επόμενη. Τα "Κίτρινα γάντια", όπου το χρώμα είναι τόσο απαραίτητο για την εξέλιξη της πλοκής, ή μήπως κάποια από  τις ασπρόμαυρες της Βουγιουκλάκη; Αλήθεια, δεν έχετε την απορία πώς θα φαινόταν με χρώματα το πολυτελές σπίτι της Ρένας Βλαχοπούλου στην ταινία "Μια τρελή τρελή σαραντάρα" ή δεν θα ήταν συναρπαστικό να βλέπαμε τη "Μαρίνα" Γεωργία Βασιλειάδου να κυνηγάει τον "κατακαημένο κοντό" Νίκο Ρίζο στα Καμμένα Βούρλα της δεκαετίας του '60;



Δεν θα παραλείψω να ευλογήσω τα γένια μου, καθώς αυτό ήταν το πρώτο ιστολόγιο που από το Νοέμβριο του 2016 έγραψε για τον επιχρωματισμό του "Μπακαλόγατου" (ίσως γιατί είμαι από τους ελάχιστους που κάνοντας ζάπινγκ πετυχαίνω πού και πού την πολιτιστική εκπομπή της ΕΡΤ1):
-- Ο έγχρωμος "Μπακαλόγατος" και άλλες ασπρόμαυρες ελληνικές που θα μπορούσαν επίσης να επιχρωματιστούν

Και εδώ είναι η κριτική μου για το αντίστοιχο πείραμα στην ταινία "Η δε γυνή να φοβείται τον άνδρα":
-- Είδα τη χρωματιστή εκδοχή του "Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα" και έβγαλα την ετυμηγορία μου..

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου